ALLMIR CAUSHI: MODERNA KOLONIZACIJA I EKONOMSKA AMPUTACIJA

Početkom modernog doba velike sile su vršile kolonijalizaciju zemalja tzv. Trećeg svijeta u cilju iskorišćavanja njihovih prirodnih bogatstava. Velike sile su uspostavljale svoje administracije i upravljale zemljom koja je samo provizorno bila pod „vođstvom“ autohtonog naroda. Međutim, čak i velike sile su uvidjele da to nije ispravan način zauzimanja njihove teritorije i da je volja naroda jača od njihove želje za potpunom eksploatacijom tuđe zemlje.
U Crnoj Gori fenomen kolonijalizacije se javio početkom devedesetih, kada je na moderan i krajnje providan način, iz možda jasnih razloga, izvršena kolonijalizacija teritorije u smislu njenog upravljanja i iskorišćavanja prirodnih resursa određene zone, koja je imala i ostala obilježja koja se nisu podudarala sa tadašnjom politikom. Naime, godine 1992. donijet je prijedlog Zakona o morskom dobru koji je bio krajnje sporan, iako su u njegovoj izradi učestvovali i neki istaknuti profesori. Predlagaču Zakona je izgleda zatresla ruka kada je linija trebala da se povuče preko teritorije opštine Ulcinja i na taj način je linija na granici katastarskih opština Bar i Ulcinj povučena neki kilometar naviše. Plastično bi se ovo moglo prikazati uz pomoć kuće koja se nalazi na granici tih opština. Naime, jedan dio te kuće je u posjedu vlasnika, dok je drugi dio pod ingerencijom Morskog dobra!? Turističkim žargonom to bi značilo da kafu možete popiti besplatno , dok za noćenje morate platiti Morskom dobru.
Da bi paradoks bio veći, Zakon je trebala usvojiti državna Skupština koje tada nikad nije čak ni raspravljala o toj imaginarnoj granici, koja je mnogo veća od onoga što se tim pravnim aktom propisuje, a to je „da je linija morskog dobra šest metara od najvećeg talasa po najvećem nevremenu“. Jedino što bi možda opravdalo tu liniju, jeste mogućnost da je u vremenu njenog određivanja neki cunami udario po najjužnijem gradu! Dakle, odabrana grupa ljudi je određivala sudbinu upravljanja tim pojasom, u ime stanovnika određenih opština koji su se izgleda izjasnili  „nedostojnim“ da sami razvijaju turizam u toj zoni. Poseban režim upravljanja je na taj način postavljen na teritoriji od 33.000 miliona metara kvadratnih najjužnije opštine!? Da bi ispoštovale sve vrste voda na teritoriji, i kako ih, valjda, ne bi dovodio u konflikt, predlagač je pod istim Zakonom uvrstio i slane i slatke vode, tako da i rijeka Bojana potpada pod plaštom „morskog dobra“, uključujući i poljoprivredno zemljište u kojoj se očigledno po njima može proizvesti i „morska“ lubenica i ostali „morski“ poljoprivredni proizvodi.
S druge strane, kako bi kompletirali svoje parcele, prifalilo im je malo teritorije, pa su od Ulcinja amputirali 12,7% njegove teritorije, kako bi Ulcinj bio makar u nečemu u većinskom vlasništu i tako sada  sačinjava 56,3% teritorije koju zahvata Morsko dobro. Ali, da većinski vlasnik nije uvijek najveći dobitnik, ukazuje i činjenica da je tek od 2006, godine prvi put uloženo nešto novaca u Ulcinj, kako bi se prethodilo Planu posebne namjene koji je stupio na snagu godinu kasnije, što znači da je ta linija tek nakon 15 godina dobila neku vrstu pravne osnove.
Bilo je pokušaja „regionalnih patriota“ da svoj glas za projekte Vlade uslove formiranjem Komisije za utvrđivanje linije morskog dobra, ali kao što je uobičajeno, zapisnici sa sličnih zasjedanja idu direktno u arhivu, bez davanja izvršnog epiloga u odborima.
Ljudski su podjelili i razgraničili teritoriju na regionalnom putu Ulcinj-Štoj-Ada. Kako ne bi došlo do svađe oko nasljedstva, razgraničenje se izvršilo na ravne časti; desno Morsko Dobro – lijevo Opština!
Kako ostale primorske opštine ne bi bile ljubomorne na Ulcinj, „Morsko dobro“ je na krajnje demokratski način dozvolio drugim opštinama da se snabdjevaju ulcinjskim resursima, poput pijeska, i od sebe naprave metropolu elitnog turizma. Pošteno je i to da JP „Morsko dobro“ nije htjelo više ni kvadrat teritorije Ulcinja, kako ne bi pretjerivali, tako je njihovo sjedište izgrađeno u Budvi.
Da nije sličnost sa Britancima samo u kolonijalizaciji, potvrđuje i to da su ingerencije opštine Ulcinj i nadležnih lokalnih institucija slične ovlašćenjima britanske kraljice koja samo ratifikuje ono što drugi usvajaju, tako da „Morsko dobro“ naplaćuje korišćenje na ovoj teritoriji, ali dozvolu za rad i gradnju  daje opština.
Takođe, pokazali su i veliku založenost za socijalnu pravdu. Da vladajući sistem vuče korijene iz komunizma, pokazuje i to da resurse i prihode koje crpe iz jednog mjesta, prenose i daju drugima, mada ponajviše onima koji su se već sumnjivo obogatili. Sigurno misle da oni najbolje znaju sa novcem! Vjerovatno je to razlog da je u Ulcinju prvi put značajnije investirao 2006. godine, dok su im prehtodnih 14 godina prihodi bili dati kao – bespovratni krediti. Kao poslušnom djetetu podižu procenat povratnih sredstava sa ništa na 20, pa 40 i sve tako do 50 %, sigurno po sistemu štapa i šargarepe, odnosno na osnovu stepena poslušnosti.
Ruku na srce, uvijek je jedan Ulcinjanin bio član Upravnog odbora i uvijek je radio u interesu grada, do te mjere da je čak i par puta bio spreman da napusti funkciju zbog svojih principa! A da su vremenom spremali Ulcinjane da preuzmu kontrolu nad ovim odborom, ukazuje činjenica da su, kao pravi zapadnjaci, čekali 21 godinu da neko sazrije da bi preuzeo upravljanje ovim odborom! Naravno, još jedan istaknuti bisnismen i principijelista! Mislim da sa predsjednikom i uz pomoć veterana UO „Morskog dobra“, Ulcinj može da počine!
Ulcinjani bi sigurno trebali da im se zahvale na svemu ovome i predlože „Morsko dobro“ za Nobelovu nagradu za humanost. Zašto im ne zahvaliti ako tako dobro čuvaju i koriste naš novac u ime razvoja grada i turizma. Završio bi sa sloganom koji je korišćen od strane preduzeća radi njihove promocije „Naše dobro – Morsko dobro“. Jer treba priznati: ipak, oni najbolje znaju, umiju i žele.