Posmatrajući trenutnu političku situaciju u zemlji koja je relativno mala po broju stanovnika i površini, možemo primijetiti neke veoma zanimljive elemente kojih nema u drugim zemljama, čak mogu reći da su prilično posebni.
Poslije prilično dugog komunističkog perioda i postkomunističke političke tradicije koja više liči na autokratiju nego na demokratiju, dolazi faza u kojoj se „led lomi“ i poslije 30. avgusta 2020. godine politički teren ove veoma posebne zemlje se potpuno mijenja.
Suočili smo se sa nekoliko različitih modela vlasti nakon 30. avgusta 2020. godine, neki uspješniji od drugih, a neki ne tako uspješni. Crna Gora je trenutno u političkoj tranziciji u kojoj se oporavlja i preuređuje, a neki fluidni i relativni koncepti kao što su demokratija, vlada, desnica i ljevica u Crnoj Gori poprimaju različita značenja. Ovo je faza koju doživljava većina postkonfliktnih, posttiranskih ili posttotalitarnih režima i neophodan je proces da se dođe do društva koje zaista ima demokratske vrijednosti. Po mom mišljenju, zasnovanom na društvenim naukama, ova mutna situacija u kojoj se nalazi Crna Gora trajaće još nekoliko godina dok ne budemo imali stabilnu vlast koja će biti demokratska i inkluzivna.
Problem potiče iz istorije Crne Gore, države građanskog karaktera, okružene sa još pet nacionalnih država, kao i sa teritorije Crne Gore koju su istorijski definisale tadašnje svjetske političke snage. Ova složenost utiče da politička situacija postane teška, ali pored geografske teritorije, drugi faktori su demografska struktura, društveni inženjering, asimilacija i druge strateške javne politike, gdje se može napisati nekoliko kompletnih knjiga o ovom pitanju. Uzimajući u obzir sve navedene elemente, stvara se politički teren gdje će nacionalne partije manjina nužno postojati i biti vječne, a kolebanja rasta nacionalizma koja se osjećaju u svijetu odraziće se i na CrnuG oru.
Ono što sam želio da istaknem jeste da Crna Gora danas ima vladu sa 30 ministarstava i preko 50 državnih sekretara, u kojoj su napravljene kombinacije gotovo svih nacionalnih manjina i nekih građanskih partija. Napravljene su istorijske kombinacije koje se vjerovatno neće ponoviti tako lako i jedini konstruktivni razlog koji može da se nađe je ekonomska korist i pristup državnim resursima da bi se obezbijedio opstanak nekih partija. Isto tako, aktuelni premijer Crne Gore slijedi veoma interesantan plan gdje više nije zavisan od manjina, već je politički opstanak obezbijedio korišćenjem inkluzivne politike i strategije „nećeš ti, ima ko hoće“, tako da nije više pod političkom prijetnjom. U pogledu matematičkih nauka, ovo je korak koji će obezbijediti neefikasnu, ali dugotrajnu vlast, međutim u oblasti društvenih nauka ne možemo primijeniti pravila egzaktnih nauka. Ova vlada je krhka kao staklena flaša i ima veoma kratak životni vijek s obzirom na izazove u planiranju budžeta, pristupu opozicionih partija i žudnje za vlašću. Po mom mišljenju, ova vlada će u nauci biti označena kao kratkoročna prelazna vlada i faza demokratizacije koja je pomogla transformaciji Crne Gore u demokratsku državu. Proces demokratizacije društva ili države nikada ne prestaje, jer je to proces koji se dešava prirodnim putem, ali kada će se ta dinamika smanjiti ostaje da se proučava. Na kraju krajeva, ovo je samo mišljenje jednog mladog politikologa.
(Besart Hoxha, diplomirani politikolog i odbornik u Skupštini opštine Ulcinj)
