Obrađivači Prostorno-urbanističkog plana (PUP) Ulcinja i predstavnici Ministarstva održivog razvoja i turizma nijesu se mogli načuditi kada su na prvom javnom predstavljanju tog dokumenta vidjeli gotovo dupke ispunjenu Veliku salu opštine Ulcinj. Jer, ipak je turistička sezona u jeku, bio je i mjesec Ramazana, pa su, valjda, očekivali manje zainteresovanih. No, decenijsko nepostojanje urbanističkih planova, želja da se na licu mjesta progovori o problemima grada, kao i o valorizovanju vlastite imovine do 2020. godine, učinio je taj skup veoma interesantnim događajem.
Bio je to signal nadležnima da predloženi Nacrt PUP-a ne zadovoljava potrebe, interese i želje građana ove opštine. Primjedbe koje su već date prelaze trocifreni broj, a mnoge od njih su suštinskog karaktera. Zato su ulcinjske nevladine organizacije zatražile da se javna rasprava produži za još mjesec dana. Iz opštine je rečeno da će se, u konsultaciji sa navedenim Ministarstvom, o tome izjasniti navodeći da će se rasprava produžiti za najmanje 15 dana.
A te konsultacije su neophodne jer PUP Ulcinja radi Vlada Crne Gore. Ta je opština jedina u zemlji koja je, voljno ili nevoljno, svejedno je, prepustila da joj najvažniji planski dokument servira centralna vlast. Sporazum o tome postignut je još 9. jula 2009. godine između tadašnjeg gradonačelnika Gzima Hajdinage i premijera Mila Đukanovića. Javnosti je tek poručeno da će cijeli posao,, koji košta 795 hiljada eura, biti gotov za godinu dana. Ali, valjda zbog čestih promjena lokalnih vlasti, na donošenje PUP-a se čeka već punih pet godina. U cijelom ovom periodu, javnost je samo na kašičicu mogla da sazna što se sve tim dokumentom namjerava učiniti sa ulcinjskim prostorom, najvećim kapitalom ove opštine. Desio se čak skandal da je krajem prošle godine Nacrt ovog dokumenta predstavljan iseljenicima u SAD dok o tome Ulcinjani nijesu ništa znali!? Još uvijek je čak nejasno da li se PUP Ulcinja donosi uz saglasnost opštinskog Parlamenta, odnosno da li se smatra usvojenim ako to učini samo Vlada. O Evropskoj povelji o lokalnoj samoupravi kada se to tiče prava opštine ili Arhuškoj konvenciji, kada su u pitanju građani, malo se vodilo i vodi računa.
Još manje o načinu valorizacije najvažnijih resursa Ulcinja. Pokazuju to posebno ponuđena rješenja za Veliku plažu, koja, kako je naveo šef Odborničkog kluba SDP u ulcinjskoj Skupštini Skender Elezagić, u značajnoj mjeri odstupaju od planova višeg reda, naročito od Master plana razvoja crnogorskog turizma, koji su 2001. godine izradili njemački eksperti, a koji je šest godina kasnije preslikan u Prostornom planu područja posebne namjene Morskog dobra. Naime, većina prostornih planera u Ulcinju smatra da upravo na Velikoj plaži i na Adi treba graditi gro turističkih kapaciteta, a da Valdanos, Šasko jezero i Solanu, kao jedinstvene prirodne cjeline, treba maksimalno zaštititi, odnosno valorizovati po visokim ekološkim standardima.
U postojećem planu to je slučaj, za sada, samo sa Solanom. No, iskustvo sa donošenjem Prostornog plana države, kada je taj prostor u međuvremenu (od nacrta do prijedloga), pod čudnim okolnostima, skinut sa liste potencijalnih spomenika prirode i uvršten kao lokacija za enormnu gradnju smještajnih kapaciteta, nalaže oprez. Darko Saveljić iz Centra za proučavanje i zaštitu ptica kaže da treba navesti da u Solani postoje bazeni za kristalizaciju slanih kristala, jer bez njih nema ni proizvodnje soli ni ptica ni ostalih vidova turizma.
Iz Green home su posebno upozorili na prijedloge da se u zaleđu Velike plaže i u blizini Šaskog jezera grade golf-tereni, obzirom da se radi o izuzetno osjetljivom ekosistemu. “Planovi koji obuhvataju Brisku goru, a vezani su za izgradnju golf terena sa 16 rupa i turističkim kompleksom sa smještajnim kapacitetima, umnogome će uticati na Jezero i biodiverzitet koji ga i čini toliko specifičnim. Golf tereni predstavljaju izmijenjeni antropogeni prostor čiji je glavni uticaj na životnu sredinu uticaj na živi svijet područja, kao i uticaj na površinske i podzemne vode. Radi o trajnom uništenju biljnih vrsta koje su karakteristične za ovaj prostor, jer će one biti zamijenjene praktično monokulturnim zasadima koji pritom nijesu autohtoni”, navela je programska koordinatorka u toj renomiranoj NVO Azra Vuković.
Inače, Ulcinj je sa svoja 33 kilometra obale i ogromnim zaleđem veoma atraktivan za prostorne planere. Svašta se tu može isplanirati, pa ne čudi što su obrađivači PUP-a nacrtali čak četiri marine u Ulcinju!? “A nama treba bar jedna, đe bi mogli, u slučaju nevremena, da ostavljamo svoja plovila”, poručili su obrađivačima.
Još više Ulcinjani insistiraju na potrebi da se predvidi gradnja na njihovoj đedovini navodeći da je to jedan od glavnia razloga što je Ulcinj jedini grad na Primorju u kojem opada broj stanovnika i u kojem je prosječna plata najmanja u zemlji. Ona je, naime, u junu iznosila 375 eura, što znači da je za čak 103 eura bila niža od prosjeka na nivou Crne Gore. I obrađivači su, inače, u odjeljku o demografiji naveli da u toj opštini populacija stari, da su porodice brojnije od državnog prosjeka, da je nezapošljenost velika, te da nedostaje čak oko dvije hiljade stanova!?
Zato je razumljiva potreba Ulcinjana da im se omogući legalna gradnja na svojoj imovini i da se stvore preduslovi da krene gradnja nekoliko većih hotela kako bi taj grad, koji se “blago njiše sa sjevera na jug” (M. Šuflaj), konačno “prodisao”. Odgovorna državna politika morala bi da razumije te legitimne potrebe, interese i želje, jer su decenijske “igre bez granica sa prostorom” umorile Ulcinjane i hiljade njih raselile po bijelom svijetu.
