Demokratski savez u Crnoj Gori je Ministarstvu održivog razvoja i turizma poslao mišljenja i predloge na Nacrt Zakona o planiranju i izgradnji, koje objavljujemo u cjelosti.
Demokratski savez u Cnoj Gori stavljanjem na javnu raspravu Nacrt Zakona o planiranju i izgradnji, objavljen u Vašem sajtu 04.05.2017. godine, sa trajanjem javne rasprave do 12. juna 2017.godine, stavio je na dnevni red svojih organa da se to razmotri i daju eventualne primjedbe i mišljenja.
Grupa naših znalaca materije iz ove oblasti, nakon svestrane analize ovog Nacrta Zakona o planiranju i izgradnji, razmatranja i drugih zakona, koji su u bilo kakvoj mjeri povezani sa ovim Nacrtom smatra da će on neminovno prouzrokovati potrebu za izmjene i dopune ili prestanak važenja nekoliko do sada važećih zakona, uzimajući u obzir i višegodišnje iskustvo naših predstavnika kao zakonodavaca u Skupštini Crne Gore, od samog početka uvodjenja višepartijskog sistema u CG, decembra 1990.godine i njihovog nesumnjivog doprinosa, iskristalizovalo se sledeći zaključci, koje Vama dostavljamo u formi mišljenja a i predloga:
– Nakon višestrane analize i razmatranja teksta Nacrta Zakona o planiranju i izgradnji, od člana do člana, konstatovali smo da ova obimna materija, dodiruje i mnoge druge oblasti iz domena funkcionisanja demokratskog sistema društva na lokalnom i državnom nivou je nemoguće regulisati jednim zakonom;
– Da mnoge odredbe ovog Nacrta zakona su u suprotnosti sa interesima gradjana, lokalnog stanovništva, odnosno u suprotnosti sa odredbama Evropske povelje o lokalnoj samoupravi (Strazbur, 15. oktobar 1985.godine), koju je Skupština CG ratifikovala Zakonom o potvrdjivanju Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, SU-SK Broj 01-628/5, Podgorica 29. jula 2008.godine („Službeni list CG – Medjunarodni ugovori“, br.5/2008 od 07. 08. 2008.godine):
Države potpisnice Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, Zakonom o potvrdjivnju Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, u konkretnom slučaju i Crna Gora obavezala se da će ispoštovati prava i obaveze lokalne samouprave koje su izričito naglašene, konkretno u Preambuli, u polazište prilikom donošenja Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, gdje se, izmedju ostalog, kaže, da:
„ Države članice Savjeta Evrope, potpisnice ovog dokumenta,
Smatrajući da je cilj Saveta Evrope da postigne veće jedinstvo svojih članica u očuvanju i
ostvarenju ideala i principa koji predstavljaju njihovo zajedničko nasljeđe;
Vjerujući da je jedan od metoda kojim se ovaj cilj može ostvariti postizanje sporazuma na
administrativnom planu;
Imajući u vidu da su lokalne vlasti jedna od glavnih osnova svakog demokratskog sistema;
Smatrajući da je pravo građana da obavljaju javne poslove jedan od osnovnih demokratskih principa zajedničkih svim državama članicama Savjeta Evrope;
Uvjerene da se ova prava najneposrednije mogu ostvariti na lokalnom nivou;
Uvjerene da se kroz lokalne organe vlasti sa stvarnim odgovornostima može obezbjediti administracija koja je i efikasna i bliska građanima;
Znajući da je očuvanje i unapređivanje lokalne samouprave u različitim evropskim zemljama
važan doprinos izgradnji Evrope zasnovane na principima demokratije i decentralizacije
vlasti;
Smatrajući da je za ovo neophodno postojanje lokalnih organa vlasti koji imaju demokratski
konstituisana tijela za odlučivanje i širok stepen autonomije u pogledu svojih odgovornosti, a takođe i puteve i načine za ostvarivanje tih odgovornosti i sredstava koja su neophodna za njihovo ostvarenje,” …
koje nažalost, Nacrtom Zakona o planiranju i izgradnji, nije ispoštovano, nego naprotiv, Lokalnim samoupravama oduzimaju se i ono malo nadležnosti, koje je im ostalo. Ovime se još više vrši centralizacija vlasti, koju je Podgorica (Vlada) započela odmah nakon 6 -7 mjeseci od uvodjenja višepartijskog sistema u CG, odnosno 1992. godine ukidanjem, izmedju ostalog, Izvršnog odbora, kao lokalne vlade, pa sve do danas, svakim danom lokalnoj samoupravi je, bez njihovog pitanja i njihovog odlučivanja, saglasnosti, oduzeta su mnoge ingerencije: obrazovanje – školstvo, od predškolskog pa do srednjeg, zdravstvo – primarno, morsko dobro (primjera radi, u opštini Ulcinj spada 57 % površine dok u 5 ostalih opština: Bar, Budva, Tivat, Kotor i Herceg Novi – 43 %), takozvana privatizacija, kojom procedurom lokalnoj samoupravi nije omogućeno ni da daje mišljenje a kamoli da odlučuje o privatizaciji zemljišta, društvenih preduzeća, koje su bile pokretači razvoja opštine i Crne Gore… a odakle lokalna samouprava realizovala svoj budžet, s kojim je mogla i planirala da uloži u razvoj svog područja i mnogo drugo, sve do ovog Nacrta Zakona o planiranju i izgradnji, gle absurda i paradoksa da gradjanin npr. iz Ulcinja, iz Pljevalja, iz Plava, iz Herceg Novi… mora se obratiti, ići u Podgoricu za dobijanje urbanističko – tehničkih uslova za izradu tehničke dokumentacije…
Ovim Nacrtom Zakona… sve je dato da izradi, da odradi, da završi Vlada, organi Vlade CG. Dakle, Vlada CG, biće jedna i jedina Opština u Crnoj Gori. Lokalne samouprave – opštine će biti nešto poput isturenih ekspozitura.
Poštovano gospodo, još prije nekih godina, kada smo izrazili negodovanje sa centralizacijom i uputili zahtjeve, opravdane za decentralizaciju, odgovoreno nam je da „…zbog situacije, zbog dogadjaja, zbog ovoga i onoga…idemo ka Evropi“! A sada!? Evo, sada je Crna Gora postala punoprana članica NATO-a (za šta Demokratski Savez u Crnoj Gori se zalagao od samog formiranja 9.9.1990.godine) i teži ulaska u Evropsku Uniju, za šta su dosta dobro napredovali pregovori, i, gle čuda, Ministarstvo održivog razvoja i turizma izlazi i jako se zalaže za donošenje jednog takvog cetralizirajućeg Zakona. Mi mislimo, mi smatramo, mi smo čvrsto ubjedjeni da treba ići suprotnim pravcem – D E C E N T R A L I Z A C I J O M V L A S T I, vratiti ingerencije lokalnoj vlasti – opštini, čime će se približiti gradjanima mogućnost da oni neposredno odlučuju u svom razvoju, jer lokalna samoprava podrazumijeva pravo i sposobnost lokalnih vlasti da…uredjuju i upravljaju javnim poslovima u interesu lokalnog stanovništva.
Poštovani, imamo i jednu suštinsku „jezičku“ primjedbu. Na više mjesta u Nacrta Zakona o planiranju i izgradnji, pogrešno ste uporijebili ste riječ „nacionalne, nacionalnih…“ (čl.48, 79) mislim da treba riječ „državne, državnih“, kao što ste ispravno naveli „glavni državni arhitekta“ a ne „Glavni nacionalni arhitekta“…
Poštovano gospodo, ovaj korak koji ste preduzeli sa ovim Nacrtom Zakona o planiranju i izgradnji, jeste i politički poduhvat na štetu etničkih naroda, konkretno Albanaca, koji žive vjekovima na ovim prostorima, na pradjedovskim ognjištima, danas u Crnoj Gori – oduzimanje prava da oni na svojim životnim prostorima, u lokalnim samoupravama, odlučuju o planiranju i izgradnji, jedno od životnih činilaca svog razvoja, i ne samo toga.
Zbog svega ovoga i mnogo drugih primjedbi, mišljenja i sugestija koje bi imali, smatramo i duboko smo ubjedjeni da Ministarstvo treba da ovaj Nacrt Zakona o planiranju i izgradnji, povuče iz procedure, dogovori sa gradjanima i relevantnim činiocima, poštujući Evropsku povelju o lokalnoj samoupravi, a i ciljeve iz Vašeg Nacrta pogotovo iz tačke 3 člana 2 ovog Nacrta, o najboljem načinu za uredjive materie iz ove oblasti.
S poštovanjem.
PREDSJEDNIK,
MEHMET BARDHI
E-mail: bardhim47@gmail.com
