Vlada Crne Gore usvojila je inicijativu za pristupanje Crne Gore Agenciji za temeljna prava Evropske Unije u svojstvu posmatrača i zadužila ministra ljudskih i manjinskih prava Fatmira Gjeku da preduzme dalje korake u predmetnoj proceduri.
Prilikom sjednice Zajedničkog konsultativnog odbora (ZKO) između Evropske unije i Crne Gore, Evropskog ekonomskog i socijalnog komiteta (EESC) održanom u Briselu u novembru 2024. godine, naglašeno je važnim da se Crna Gora kao predvodnica u pregovorima o članstvu pridruži Agenciji za temeljna prava Evropske Unije u svojstvu posmatrača.
Ovaj predlog ima za cilj da nikad potrebnijom ranom integracijom u ovaj EU mehanizam za praćenje prakse uživanja i zaštite temeljnih prava potvrdi posvećenost Crne Gore u oblasti ljudskih prava i vladavine prava, što je od velikog značaja za konsolidaciju dosadašnjih rezultata, te dalji napredak na evropskom putu.
Ministar Gjeka uputio je pismo namjere direktorici Agencije za temeljna prava Evropske unije (Fundamental Rights Agency – FRA), Sirpi Rautio, putem zvaničnih kanala u Briselu, u kojem je izrazio eksplicitnu namjeru Vlade Crne Gore da pokrene proces pristupanja Crne Gore Agenciji u svojstvu posmatrača.
Prema Jedinstvenom programu rada Agencije za 2024-2026., u 2024. godini planirane su aktivnosti s akcentom na strateško predviđanje u oblasti temeljnih prava u kontekstu priprema za mandat novih institucija EU u periodu 2024-2029.
Dobijanje statusa posmatrača u Agenciji za temeljna prava – FRA, bilo bi značajno za dalji integracioni put Crne Gore u Evropsku uniju i doprinijelo bi daljem promovisanju i zaštiti ljudskih prava u našoj državi, kao i nastavku usklađivanja sa standardima i praksama EU u ovoj oblasti.
Crna Gora prepoznaje Agenciju za temeljna prava kao nezavisan centar referentnosti i izvrsnosti za promovisanje i zaštitu ljudskih prava u Evropskoj uniji i šire. Agencija ima važnu ulogu u promovisanju dijaloga i saradnje među različitim akterima u oblasti ljudskih prava, uključujući zemlje članice EU, institucije EU, organizacije civilnog društva i međunarodne organizacije. Dobijanje statusa posmatrača bi Crnoj Gori omogućilo aktivno praćenje svih ovih procesa, i dalo dodatni impuls za dalje sprovođenje reformi u skladu sa EU standardima.
Ovogodišnji Izvještaj o ispunjenosti privremenih mjerila i završna mjerila za dva najvažnija pregovaračka poglavlja 23 – Pravosuđe i temeljna prava i 24 Pravda, sloboda i bezbjednost potvrdio je lidersku poziciju Crne Gore u regionu Zapadnog Balkana kada je riječ o procesu pristupanja EU. Vladavina prava je naš ključni prioritet uz snažni institucionalni sistem koji garantuje zaštitu temeljnih prava svih naših građanki i građana i pristupa pravdi uz poštovanje najviših standarda.
Ministarstvo ljudskih i manjinskih prava snažno je posvećeno svim aspektima zaštite ljudskih prava. Usklađivanje zakonodavnog i strateškog okvira sa evropskim standardima i EU acquis-em u oblasti borbe protiv diskriminacije, rodne ravnopravnosti, zaštite prava nacionalnih manjina, zaštite lica sa invaliditetom, LGBTIQ lica, kao i njegova puna implementacija su od suštinske važnosti.
Dobijanjem statusa posmatrača pristupilo bi se stručnim kapacitetima Agencije, a dalja saradnja bi svakako doprinijela unapređenju naših državnih kapaciteta u cilju jačanja postojećih standarda u skladu sa normama EU i Poveljom Evropske unije o temeljnim pravima.
Ministarstvo ljudskih i manjinskih prava sprovešće potrebnu proceduru za pristupanje Crne Gore Upravnom odboru Agencije EU za temeljna prava u svojstvu posmatrača i time napraviti još jedan važan korak za Crnu Goru ka članstvu u Evropskoj uniji.
