Ulcinj je najstariji grad na Jadranu. Na njegovoj teritoriji nalaze se dva antička grada: ulcinjski Stari grad i Šas (Svač). I oni su vazda bili interkulturni, što je najveći društveni kapital ove opštine.
Istraživanja potvrđuju da turisti i posjetioci prepoznaju i visoko vrednuju kulturno-istorijske sadržaje ovog područja iako najveći dio kulturnih resursa Ulcinja nije turistički valorizovan i predstavljen širokoj javnosti.
To se, prije svega, odnosi na Stari grad koji je, kako je rekao poznati francuski arhitekt Benžamin Muton, dio okvira koji je važan na evropskom nivou. Uprava za zaštitu kulturnih dobara Crne Gore je toj arhitektonskoj cjelini dodijelila status ,,nepokretnog kulturnog dobra od nacionalnog značaja”.
U toj instituciji navode da ulcinjski Stari grad predstavlja jedinstvenu urbanu cjelinu sa primjerima arhitekture različitih epoha, sa dominacijom graditeljstva iz perioda vladavine Mlečana i Osmanlija, u okviru koje se nalazi oko 220 objekata. ,,Stari grad je očuvao urbanističku koncepciju i pored izvjesnih promjena na nivou pojedinačnih objekata”, dodaje se u tom dokumentu i zaključuje da se mora izraditi konzervatorski projekat sanacije sa ciljem uspostavljanja kontinuirane zaštite i održive namjene ovog kulturnog dobra.
,,Ja sam uvjeren, a procesi to potvrđuju, da će svake godine sve više gostiju posjećivati Stari grad i Ulcinj. I ovo je dokaz da smo otvoren grad, čija se vrata nikada ne zatvaraju. Ulaz u ovu tvrđavu, osnovanu u 5. stoljeću prije nove ere, se ne naplaćuje i svi su ovdje dobrodošli”, kaže predsjednik Društva prijatelja Starog grada “Kaljaja”, poznati turistički vodič Ismet Karamanaga.
Prema njegovim riječima, u svim razvijenim zajednicama kultura je značajan društveni i ekonomski resurs, zajedno sa prirodnim resursima, a tako treba biti i u Ulcinju.
No, još se na lokalnom nivou malo radi kako bi se iskoristio ogroman kulturni kapital i tradicija ove sredine. Centar za kulturu u Ulcinju tradicionalno kuburi sa nedostatkom sredstava, veliki dio kulturne baštine je tragično zapušten, nekada čuveno pomorsko i gusarsko mjesto nema ni pomorski muzej…
,,Neophodno je mobilisati kulturni kapital kako bi donosio prihode i kreirao poslove, a to su ključni ciljevi svake lokalne razvojne strategije. A preduslov za sve ovo je da Opština donese program razvoja kulture”, saopštile su organizacije civilnog društva iz Ulcinja.
U lokalnoj samoupravi navode da je to i njihova zakonska obaveza, ali da za takav dokument treba prikupiti mnoštvo informacija o materijalnoj i nematerijalnoj kulturnoj baštini, stanju sakralnih objekata, arheoloških nalaza, domena umjetničkog stvaralaštva i svega ostalog što čini kulturu u najširem smislu.
Ali, taj posao je olakšan činjenicom da je za potrebe Prostornog plana posebne namjene za obalno područje, a koji obuhvata čitave teritorije svih primorskih opština, donijeta Studija zaštite kulturnog nasljeđa.
Ovaj tekst je nastao u okviru projekta promocije zaštite životne sredine, održivog razvoja i turizma u opštini Ulcinj, koji finansira Ministarstvo kulture i medija, iz Fonda za podsticanje pluralizma i raznovrsnosti medija. Sadržaj ovog teksta je isključiva odgovornost NVO „Ul info“ i ne mora nužno odražavati stavove Ministarstva.