NVO Green Home je danas u Ulcinju organizovala okrugli sto na temu: Most na Bojani – ekološki izazov. Povod organizacije ovog događaja bila je potreba da se otvori diskusija o projektu izgradnje mosta na rijeci Bojani iz ekološkog aspekta.
Okruglom stolu prisustvovali su predstavnici Ministarstva urbanizma, prostornog planiranja i državne imovine, Opštine Ulcinj, obrađivači plana, nevladine organizacije i mediji.
Učesnici su prezentovali niz argumenata zbog kojih je ovaj projekat problematičan. Prije svega, problematizovana je činjenica da kao i mnogo puta do sada, ideja o realizciji projekta izgradnje mosta na rijeci Bojani nije došla iz strateških i planskih dokumenata, već se strateška i planska dokumenta prilagođavaju projektnim idejama.
Tako je Vlada Crne Gore utvrdila prijedlog Zakona o potvrđivanju sporazuma između Vlade Crne Gore i Savjeta Ministara Republike Albanije o izgradnji međudržavnog mosta preko rijeke Bojane/Bune koji je potpisala prethodna Vlada. Nedavno, ovaj Zakon je usvojila i Skupština Crne Gore.
U sporazumu se navodi da je:
„Opšti cilj projekta je unaprijeđenje veze u prekograničnom području između Crne Gore i Albanije stvaranjem uslova za maksimalno korišćenje prirodnih i kulturnih potencijala, kao i jačanje ekonomskog i društvenog razvoja u regionu“, pri čemu se zanemaruje činjenica da se radi o izuzetno vrijednom prirodnom području kako na nacionalnom tako i na međunarodnom nivou.
Ono što posebno zabrinjava u ovom sporazumu jeste činjenica da su se potpisnici usaglasili da se strane obavezuju da će „ubrzati i olakšati procedure za odobravanje odgovarajućih dozvola i ispunjavanje društvenih i ekoloških obaveza“.
Crnoj Gori je situacija pri izgradnji mosta na rijeci Tari u toku izgradnje autoputa ozbiljna opomena i pokazatelj koliko nema razvijene mehanizme monitoringa i praćenja uticaja na životnu sredinu pri izgradnji ovakvih objekata.
Na osnovu svega izrečenog, na okruglom stolu zaključeno je da:
– I pored razumijevanja potrebe za saobraćajnom i ekonomskom povezanošću sa susjednom Albanijom, prije nego što se pristupilo potpisivanju međudržavnog sporazuma na osnovu kojeg je donešen zakon, bilo je potrebno uraditi dodatna istraživanja i ocijeniti da li je izgradnja mosta na ovom, ekološki izuzetno vrijednom području, uopšte moguća. Dalja istraživanja je svakako neophodno uraditi prije preduzimanja bilo kakvih daljih koraka u vezi sa ovim projektom;
– Neophodno je insistirati na poštovanju svih propisanih procedura i međunarodnih obaveza bez mogućnosti skraćenja niti olakšavanja procedura kod dobijanja dozvola koje se odnose na uticaj ovog projekta na životnu sredinu i prirodu ovog područja;
– Realizacija ovog projekta sa sobom nosi ozbiljne ekološke rizike za ovo područje koji uključuju: degradaciju i fragmentaciju staništa, prenamjenu prostora, sječu drveća, urbanizaciju, izmjenu hidromorfologije, kanalisanje i drenažu vodnih tijela, uznemiravanje vrsta, fotozagađenje, hemijsko zagađenje, zvučno zagađenje, stradanje na putevima i brojne druge koje je potrebno sa izuzetnom pažnjom cijeniti i analizirati.
Most je planiran neposredno iznad račvanja dva rukavca rijeke Bojane gdje se formira Ada Bojana koja predstavlja najveći kompleks plavnih aluvijalnih šuma na istočnoj obali Jadrana. Područje Delte Bojane je najvažnija prirodna ili polu-prirodna močvara na istočnom Mediteranu. Na ovom području prisutni su jedinstveni i ugroženi prirodni pejzaži, staništa i vrste kao i veoma rijetke psamo-halofitne biljne zajednice kojih više nema u drugim djelovima naše zemlje. Prisutne su i mješovite listopadne šume skadarskog hrasta, kao i livade sa narcisima i orhidejama koje su zaštićene vrste u Crnoj Gori. Rijeka Bojana je koridor za migratorne rste među kojima su i rijetke i ugrožene vrste kao što je evropska jegulja koja ima status kritično ugrožene vrste.
Ova aktivnost je organizovana u okviru projekta “Podrška boljem upravljanju deltom Bojane u Crnoj Gori”, koji je podržan od strane Partnerskog fonda za kritične ekosisteme – Critical Ecosystem Partnership Fund (CEPF).
