Jedan od stubova na kojima se temelje stabilna i uspješna demokratska društva je učešće građana u kreiranju javnih politika. Njihovo pravo da učestvuju u vođenju javnih poslova demokratski je standard i jedno od temeljnih načela liberalne demokratije.
A jedan od najefikasnijih načina za podizanje učešća građana u definisanju i nadgledanju javnih politika je uključivanje građana u budžetski proces – u fazama kreiranja, realizacije i nadgledanja budžeta. Jer, budžet je najznačajniji godišnji politički dokument kako jedne zajednice, tako i javne institucije, državnog preduzeća ili organa. Tačnije i jednostavno, on je politika u brojkama.
U tom kontekstu je razumljivo što je njemački kancelar Oto fon Bizmark često isticao da je “90 odsto politike finansijska politika, a da ni onih 10 odsto, Boga mi, nije džabe“.
Činjenica je takođe da od koncepta definisanja fiskalnih prioriteta i načina na koji se oni ostvaruju, direktno zavisi kvalitet života građana. Iskustvo nas uči da se kroz budžete jasno prelamaju interesi svih značajnih političkih aktera, prije svega političkih stranaka i interesnih grupa, ali i da veoma često bivaju zapostavljene realne potrebe građana.
Nizak nivo učešća građana i organizacija građanskog društva u sferi fiskalne politike, nedostatak ozbiljnih građanskih inicijativa u ovoj oblasti i njihovo ignorisanje od strane donosilaca političkih odluka tamo gdje ih ima, izostanak građanskog nadzora u fazi trošenja budžetskih sredstava, budžeti koji u nedovoljnoj mjeri oslikavaju realne potrebe građana, imaju za posljedicu urušavanje demokratije i bujanje korupcije.
Transparentnost budžeta ne znači samo objavljivanje podataka na sajtu u, za najveći broj građana, nerazumljivim formama, već uspostavljanje partnerstva između građana i vlasti jer će način trošenja budžeta uticati na njihov i život cijele zajednice. A da bi se to partnerstvo ostvarilo neophodno je da se informacije koje su važne za život u zajednici učine građanima dostupnim.
Zato je u demokratskom društvu tako važna uloga medija. Jer, informacije su kiseonik, a slobodni mediji “pluća demokratije“.
U tom kontekstu je crnogorska Vlada usvojila Strategiju reforme javne uprave do 2020. čiji je ključni cilj upravo efikasna, profesionalna i servisno orijentisana javna uprava u funkciji građana.
Ovaj projekat se realizuje u sklopu Programa za civilno društvo i medije: Podrška regionalnim tematskim mrežama organizacija civilnog društva – „OCD kao ravnopravni partneri u procesu monitoringa javnih finansija”, koji se sprovodi na nivou Zapadnog Balkana uz finansijsku podršku Evropske unije.
