Sve opštine na Primorju dobiće status grada, izuzev Ulcinja, predviđeno je Nacrtom novog Zakona o lokalnoj samoupravi. To je ovih ljetnjih dana izazvalo pravu buru u Ulcinju. Iz Vlade poručuju Ulcinjanima da se malo strpe.
Po prijedlogu Ministarstva javne uprave (MJU) status grada na jugu dobiće Bar, Herceg Novi, Kotor, Budva i Tivat. Kako navode, Ulcinju nedostaje malo investicione, ekonomske dinamike, te da će “vrlo brzo, u nekom narednom periodu, biti konkurentan za status grada”.
“To je samo nastavak politike koja se sprovodi prema ovom gradu u posljednje tri decenije kada su mu sistematski oduzimane ingerencije. Najbolje se to manifestuje u Zakonu o morskom dobru, po kojem se čak 57 odsto morskog dobra kojim gazduje Javno preduzeće za upravljanje morskim dobrom, sa sjedištem u Budvi, nalazi na teritoriji opštine Ulcinj”, kaže ulcinjski hroničar Ismet Karamanaga.
Zbog toga je donedavni predsjednik Opštine Ulcinj Omer Bajraktari podnio predstavku Ustavnom sudu Crne Gore u kojoj se ističe da se očigledno radi o diskriminaciji i planskom oduzimanju ovlašćenja toj lokalnoj samoupravi kojom se ona onemogućava da planira i usmjerava razvoj na najprofitabilnijem i najljepšem dijelu svoje teritorije.
Iz MJU navode da Opština Ulcinj, iako je bila pozvana, nije učestvovala u procesima izrade novog zakonskog rješenja. “Ona još uvijek nije poslala nijednu sugestiju, nije dostavila podatke, kao ostale opštine, ni za potrebe izrade Analize funkcionisanja sistema lokalne samouprave, na osnovu čijih nalaza se i priprema Zakon o lokalnoj samoupravi”, tvrde u resoru kojim rukovodi Maraš Dukaj.
On je, inače, visoki funkcioner Albanske alternative (AA), čiji je lider vicepremijer Nik Đeljošaj. AA je na posljednjim izborima nastupala u koaliciji Albanski forum i osvojila dva mandata u Skupštini Crne Gore, dok je mandat manje pripao Albanskoj alijansi. I ovaj politički savez albanskih nacionalnih stranaka ima jedno ministarsko mjesto u kabinetu Milojka Spajića, resor ljudskih i manjinskih prava kojem se na čelu nalazi predsjednik Demokratske partije (DP) Fatmir Đeka.
Upravo su iz Albanske alijanse došle snažne kritike na Nacrt zakona, koji predviđa promjenu više od polovine odredbi pravnog akta koji je sada na snazi, prije svega uvođenje statusa grada sa novim nadležnostima. “Dakle, opštine ne dobijaju samo status grada, već sa statusom grada dobijaju i značajno širu nadležnost, ali i odgovornosti. To je razlog zbog kojeg su Nacrtom zakona predloženi adekvatni kriterijumi, a svakoj opštini koja ima više od 14.000 stanovnika ta mogućnost je otvorena uz ispunjavanje zakonskih kriterijuma”, saopšteno je iz Ministarstva.
Potpredsjednik DP, dr Agron Ibrahimi, kaže za Monitor da Ulcinj zaslužuje status grada i da mu on pripada po svim kriterijumima. “Svi se slažu u tome da Ulcinj ima ogromne potencijale: 33 kilometra dugu obalu, ima i more i rijeku i jezero, čak 61 obradivih površina na Primorju nalazi se na njegovoj teritoriji. Dobijanje statusa grada, Ulcinj će učiniti još privlačnijim, te dovesti do određenih investicija, posebno u turizmu. Vlast u interesu cijele države u tome mora pomoći”, tvrdi Ibrahimi, koji obavlja i funkciju državnog sekretara u Ministarstvu rada i socijalnog staranja.
Prema njegovim riječima, Albanska alijansa će dostaviti primjedbe na nekoliko članova tog pravnog akta, prvenstveno na odredbe kojima se preciziraju uslovi za sticanje statusa grada od strane nadležnog ministarstva i na formulu dodjele opštinama statusa grada. “Ulcinj kao politički, ekonomski, kulturni, obrazovni i organizacioni centar Albanaca, koji su kao autohtona manjina u Crnoj Gori, kao istorijska urbana cjelina sa trajanjem od preko 2,5 milenijuma, mora imati status grada i sve nadležnosti koje mu po toj osnovi trebaju pripadati”, dodaje on.
Iz Albanskog foruma su odgovorili da će “dok je te političke organizacije Ulcinj biti znameniti i poželjni mediteranski grad, grad vrhunskog turizma, grad – luka, grad koji će dočekivati uz osmijeh i širokih ruku svakog dobronamjernog gosta, grad bogat sadržajima i ljudima, grad kojeg će krasiti Skenderbeg, grad kakav je uvijek bio”.
Reagovao je i ministar Dukaj koji je rekao da “Ulcinj i njegovi građani ne samo da zaslužuju nego će novim zakonom dobiti realne mogućnosti za valorizaciju fantastičnih prirodnih resursa, za privlačenje investitora, za projekte saradnje sa drugim lokalnim samoupravama u Crnoj Gori i van nje, dakle za razvoj, uspjeh i bolji život”.
Za Karamanagu je neshatljivo da MJU ne uvažava tradiciju koja je, na primjer, glavna vodilja u Njemačkoj za dobijanje statusa grada. Tradicija igra veliku ulogu i u Ujedinjenom Kraljevstvu, Poljskoj, Italiji, Litvaniji i Španiji.
U pojedinim zemljama gradovi se proglašavaju na osnovu urbanističkih kriterijuma, što je slučaj u Srbiji, te dijelom u Poljskoj ili Portugaliji. A Ulcinj je grad koji jedini na svojoj teritoriji ima dva stara urbana jezgra: ulcinjski Stari grad (Kaljaju) i Šas (Svač). Oba su u srednjem vijeku kovala svoj novac, njihovi stanovnici su ljubomorno čuvali gradske statute, tražili od novih zavojevača da poštuju lokalne običaje. Ulcinj je u Rimskoj imperiji imao status grada sa posebnim privilegijama, dok je u dugom periodu boravka u Osmanskom carstvu bio mala gusarska republika. Ulaskom u Knjaževinu Crnu Goru, 1880. godine, bio je, druga varoš po značaju, poslije Podgorice, sjedište Primorske oblasti.
“Dakle, Ulcinj je oduvijek bio grad, vazda otvoren i gostoljubiv. Samo o tome što su napisali putopisci koji su ovdje boravili može se sastaviti jedna čitava bibilioteka. Ovo je interkulturalni grad, šampion tolerancije. Ne mogu da razumijem da jedna proevropska Vlada želi da potre milenijume istorije. Ulcinj je grad koji ima dušu. To nam izgleda jedino ne mogu uzeti“, zaključuje Karamanaga.
(Mustafa Canka, MONITOR)
